WYSTAWA „PŁK. LEOPOLD LIS-KULA. W SETNĄ ROCZNICĘ ŚMIERCI”

Rok 1918 przyniósł Polsce upragnioną niepodległość. Jednak dla naszych rodaków to nie był koniec walki. Rozpoczęły się polskie zmagania o granice. Ich fragmentem był konflikt polsko – ukraiński, na froncie którego walczył i zginął Syn Ziemi Rzeszowskiej płk Leopold Lisa – Kula.

Urodził się w 1896 r. w Kosinie koło Łańcuta. Już podczas nauki w rzeszowskim II Gimnazjum zaangażował się w działalność niepodległościową, najpierw w skautingu, a następnie w Związku Strzeleckim, gdzie przybrał pseudonim „Lis”. W 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, dowodząc kolejno plutonem, kompanią i batalionem w I Brygadzie. W 1917 r., po kryzysie przysięgowym, został wcielony do wojska austriackiego i skierowany na front włoski. W 1918 r. rozpoczął działalność w konspiracyjnej POW, pełniąc m. in. funkcję komendanta POW na Ukrainie.

Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 r. Walczył na froncie ukraińskim. Od lutego 1919 r. dowodził zgrupowaniem działającym w rejonie Włodzimierza Wołyńskiego. Zmarł z ran odniesionych 7 marca 1919 r. podczas zwycięskich walk o miejscowość Torczyn. Pośmiertnie awansowany na podpułkownika, a następnie zweryfikowany w stopniu pułkownika. Spośród różnych poświęconych mu upamiętnień, wymienić trzeba przede wszystkim pomnik w Rzeszowie.

18 września 1932 r. dla mieszkańców Rzeszowa był niezwykle uroczysty. W tym dniu, dzięki wielu staraniom, mieli uhonorować jednego spośród siebie, młodego człowieka, który swe talenty i życie poświęcił Ojczyźnie.

Odsłonięcia pomnika autorstwa prof. Edwarda Wittiga dokonał Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki. Wśród uczestników tej uroczystości byli m.in. matka Leopolda Elżbieta Kulowa, p. marszałkowa Aleksandra Piłsudska z córkami, gen. Kazimierz Sosnkowski, a także inne postacie polskiej sceny politycznej okresu międzywojennego.

Pomnik został zniszczony podczas okupacji niemieckiej w 1940 r. Udało się jedynie uratować głowę posągu, którą – jak również oryginalne szarfy i wieńce z uroczystości w 1932 r., będzie można zobaczyć na ekspozycji „Płk. Leopolda Lisa-Kuli. W setną rocznicę śmierci”. Zaprezentujemy tam również osobiste pamiątki po Pułkowniku, dokumenty oraz unikalne zdjęcia min. z muzealnej kolekcji Edwarda Janusza. Wystawę będzie można obejrzeć od marca do czerwca br. w Muzeum Historii Miasta Rzeszowa. Serdecznie zapraszamy.

Rafał Kocoł